Edwin Gordon i jego teoria uczenia się muzyki

Większość rodziców małych dzieci, którzy kiedykolwiek rozglądali się za zajęciami muzycznymi dla swoich pociech spotkali się zapewne z propozycją zajęć, potocznie zwanych “gordonkami”. Zajęcia te, oparte na koncepcji prof. Edwina Eliasa Gordona stały się ostatnimi czasy bardzo popularne. Co jednak kryje się za ich nazwą i kim dokładnie był Edwin Gordon? Na czym polega ich fenomen? Jak odróżnić prawdziwe “gordonki” od zajęć, które stosują tę nazwę jedynie jako chwyt marketingowy? Przeczytaj artykuł, żeby znaleźć odpowiedź na te i inne pytania.

Edwin Elias Gordon

Edwin Elias Gordon
Źródło: edmusic.pl

Edwin Elias Gordon był amerykańskim profesorem University of Sounth Carolina, pedagogiem, psychologiem muzyki, badaczem i muzykiem jazzowym. Ma on na swoim koncie wiele publikacji muzycznych, jest także autorem książek oraz twórcą testów uzdolnień muzycznych dla dzieci i dorosłych. Żył w latach 1927-2015. Ogromną część swojego życia poświęcił badaniom na temat rozwoju muzycznego i uczenia się muzyki. Efektem jego wieloletniej i intensywnej pracy było stworzenie teorii uczenia się muzyki dotyczącej niemowląt i małych dzieci.

W Polsce koncepcja ta i walory płynące z opartej na niej edukacji promowane są przez Polskie Towarzystwo E.E. Grodona w Bydgoszczy, Fundację Kreatywnej Edukacji oraz Autorską Szkołę Muzyki “Allegretto” we Wrocławiu. Instytucje te prowadzą zajęcia, warsztaty i koncerty gordonowskie. Organizują również szkolenia i kursy, które pozwalają na zdobycie certyfikatu uprawniającego do prowadzenia zajęć opartych na koncepcji, którą stworzył Edwin Gordon. W wyniku ich działań pojawiło się również wiele publikacji i projektów wydawniczych dotyczących teorii uczenia się muzyki.

Geneza i główne założenia koncepcji

kordonki

Profesor Gordon bardzo ubolewał nad faktem nieodpowiedniej i ubogiej edukacji muzycznej dzieci. Zauważył, że w szkołach czy przedszkolach, a nawet w ogólnym nastawieniu społeczeństwa, muzyka odgrywa rolę drugoplanową. Wielu rodziców czy nauczycieli nie było świadomych tego, jak ważny dla ogólnego rozwoju człowieka jest rozwój muzyczny. Ponadto, Edwin Gordon zwrócił uwagę na fakt, że w momencie rozpoczynania formalnej edukacji muzycznej (czyli mniej więcej w wieku szkolnym) większość dzieci jest zupełnie do tego nieprzygotowana. Wynika to z braku solidnych podstaw i ubogiego środowiska muzycznego we wczesnym dzieciństwie.

Rozwój muzyczny, a wczesne dzieciństwo

zajęcia muzyczne

Edwin Gordon silnie podkreśla fakt, że okres niemowlęcy i wczesne dzieciństwo są kluczowe dla rozwoju muzycznego. Edukację muzyczną dziecka warto zacząć jak najwcześniej.Ogromną rolę odgrywa tu akulturacja, czyli otaczanie dziecka wartościową i różnorodną muzyką. Dzieje się tak za sprawą mechanizmów kierujących działaniem mózgu. Ostatnie miesiące ciąży, a także pierwsze 18 miesięcy życia to wyjątkowy okres sensytywny – pierwszy w rozwoju człowieka. Mózg wykazuje wtedy niezwykłą wrażliwość na bodźce związane z muzyką. Tworzą się ogromne ilości nowych połączeń neuronowych (przy czym te nieużywane, zostają zablokowane). Dziecko rodzi się z wrodzonym poziomem zdolności, który może wzrastać i opadać, w zależności od działania środowiska. Trwale krystalizuje się on w wieku 9 lat. Według profesora Gordona to właśnie w tym okresie dziecko jest w stanie nabyć kluczowe umiejętności rozumienia muzyki, zwane przez niego audiacją. Więcej ciekawostek i odkryć profesora Gordona na temat zdolności muzycznych dzieci, znajdziesz tutaj.

Muzyka, a język

dziecko śpiewa

Profesor Edwin Elias Gordon zwracał  również uwagę na fakt, że przy nauce rozumienia muzyki zachodzą takie same procesy, jak podczas nauki i przyswajania języka. Dzieci akulturują się z nowymi brzmieniami, absorbują je, przez co stają się one dla nich naturalne. Następnie zaczynają imitować, wokalizować dźwięki lub mowę. Kolejnym krokiem jest “przełamywanie kodu” i nadanie sensu temu co słyszą i mówią. Następnie improwizują własne sekwencje lub zdania. Na koniec przychodzi etap kodowania, dekodowania i tworzenia własnych wypowiedzi poprzez czytanie lub pisanie (słów bądź też nut).

Zajęcia oparte na koncepcji E.E. Gordona

dzwonki

Prowadzenie zajęć opartych na teorii uczenia się muzyki E.E. Gordona opiera się na kilku fundamentalnych założeniach. Dobór i kolejność prezentowanych utworów nie jest przypadkowa, tak samo jak unikanie słów lub używanie konkretnych sylab, takich jak “pam”. Jakie elementy powinny znaleźć się w programie zajęć?

  • różnorodne utworów (pod względem skal, metrum, temp, tonalności, charakteru itp.);
  • krótkie piosenki i rytmiczanki;
  • praca głównie własnym głosem;
  • utwory dobierane na zasadzie kontrastów (im większy kontrast, tym lepiej mózg dziecka odczytuje różnice);
  • unikanie słów (żeby nie przenosić uwagi z muzyki na warstwę tekstową, szczególnie kiedy dzieci są w fazie wrażliwej na język i mowę);
  • używanie konkretnych sylab ułatwiających imitację na konkretnych wysokościach dźwięków;
  • płynny ruch (żeby mózg zrozumiał rytm, ciało musi go poczuć);
  • cisza – jest tak samo ważnym elementem zajęć jak muzyka (daje dzieciom czas na audiację i przetworzenie);
  • pomoce dydaktyczne (np. chusty, woreczki, instrumenty perkusyjne), ale w przemyślanej ilości – jako dodatkowa atrakcja, a nie element rozpraszający;
  • nauka motywów melodycznych lub rytmicznych ( akulturacyjnych lub imitacyjnych, w zależności od tego na jakim etapie są dzieci);
  • utwory, motywy, pomoce i forma zajęć dobrane to etapu rozwoju muzycznego grupy;
  • uśmiech, czas i przestrzeń – dzieci w żaden sposób nie powinny być zmuszane czy nawet nakłaniane do aktywnego uczestnictwa lub do powtarzania tego, co wykonuje nauczyciel – każde dziecko przystępuje do zajęć w swoim tempie i gotowości.

wyrażanie siebie przez muzykę

Według Edwina Gordona już jedno spotkanie w tygodniu trwające 30 minut przynosi znaczne efekty. Na każdym kroku podkreśla on jednak, że to dom rodzinny i rodzice są pierwszymi i najważniejszymi nauczycielami. Nie chodzi tu wcale o to, że sami muszą posiadać wybitne umiejętności. Istotą jest dbanie o bogate środowisko muzyczne oraz częste i świadome obcowanie z muzyką. Dzięki temu dziecko poznaje bogaty i różnorodny słownik muzyczny, a muzyka staje się dla niego naturalnym, przyjemnym elementem codzienności.  Zacząć można od wspólnego śpiewania i spontanicznego muzykowania na prostych instrumentach lub przedmiotach domowego użytku. Jeśli natomiast chcesz posłuchać z dzieckiem utworów odpowiednio dobranych na zasadach współgrających z koncepcją profesora Gordona, sprawdź tę playlistę.

Sztuka bez zadęcia, geografia i szachy

loader-image

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *