Polscy kompozytorzy, o których usłyszał świat – wiek XX

polscy kompozytorzy XX wiek

Wiek XX to wyjątkowy okres dla rozwoju muzyki w Polsce. Polscy kompozytorzy tego okresu nie bali się wyzwań, eksperymentów, nowatorskiego podejścia do muzyki i sztuki w ogóle.

Słuchając kompozycji z tamtego okresu ma się wrażenie, że pojęcie dźwięku i muzyki zostało tutaj zdefiniowane na nowo, nabierając całkiem odmiennego znaczenia. Choć twórcy czerpali z dorobku swoich poprzedników ich nowatorskie formy wyrazu nadawały tym inspiracjom całkiem nowego, nieznanego dotąd kształtu.

Oto sylwetki kilku pionierów tego niepowtarzalnego okresu w polskiej muzyce.

Witold Lutosławski

Witold Lutosławski
Źródło: wikipedia.org

Witold Lutosławski to jeden z najwybitniejszych polskich kompozytorów XX wieku. Był on również dyrygentem i pianistą. Urodził się w 1913 roku w Warszawie i w tym samym mieście zmarł w 1994 roku. Jest laureatem wielu prestiżowych nagród i odznaczeń. Został on m.in Kawalerem Orderu Orła Białego, a także otrzymał prestiżową nagrodę Grammy w 1987 roku w kategorii “najlepsza współczesna kompozycja poważna”. Otrzymał ją za utwór “Symphony No. 3”.

Kompozytor był wyjątkowo związany ze słynnym festiwalem muzyki współczesnej “Warszawska Jesień”. Kierował również Towarzystwem Muzyki Współczesnej, działał w Związku Kompozytorów Polskich, a także udzielał się w Polskim Wydawnictwie Muzycznym i Ministerstwie Kultury i Sztuki.

Ciekawostką jest fakt, że będąc członkiem Międzynarodowej Rady Muzycznej działającej w UNESCO wyszedł z inicjatywą ustawy, potępiającej nadużywanie muzyki w miejscach zarówno publicznych jak i prywatnych. Została ona przyjęta w 1969 roku. Według kompozytora wszechobecność muzyki była nie tylko męcząca, ale także powodowała spadek wrażliwości na prawdziwie wartościową muzykę.

Jako dyrygent wystąpił z najwspanialszymi zespołami z całego świata, m.in Berliner Philharmoniker, Wiener Symphoniker, BBC Symphony, New York Philharmonic. W Polsce w szczególności upodobał sobie współpracę z Wielką Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia i Telewizji w Katowicach.

Krzysztof Penderecki

Krzysztof Penderecki
Źródło: ican.pl

Artysta urodził się 1933 w Dębicy i zmarł w 2020 w Krakowie. Kompozytor, dyrygent, pedagog, a także rektor akademii Muzycznej w Krakowie. Jest kolejnym polskim kompozytorem, który otrzymał nagrodę Grammy i to aż czterokrotnie! Był honorowym prezesem Związku Kompozytorów Polskich, a w 2009 roku otrzymał nagrodę Złotego Fryderyka za całokształt swojej twórczości.

Do jego najsłynniejszych dzieł muzyki poważnej należą “Tren-Ofiarom Hiroszimy”, “Pasja według św. Łukasza”, “III Symfonia” oraz “Polskie Requiem. Jego twórczość wykorzystywana była również w muzyce filmowej. Sięgały po nią największe gwiazdy z branży kina światowego. Jego utwory usłyszymy m.in w “Lśnieniu” Stanleya Kubricka, w “Wyspie tajemnic” Martina Scorsese czy w filmie “Katyń” Andrzeja Wajdy.

Wojciech Kilar

Wojciech Kilar
Źródło: wikipedia.org

Razem z Henrykiem Mikołajem Góreckim oraz Krzysztofem Pendereckim stworzył nową polską szkołę awangardową, a także nowy kierunek w muzyce współczesnej, tzw sonoryzm. Kompozytor urodził się w 1932 roku we Lwowie i zmarł w 2013 w Katowicach.

W twórczości tego polskiego kompozytora wyróżniamy kilka okresów, w których wyraźniej słychać różnorodne wpływy i inspiracje. Początki twórczości to nawiązanie do dzieł takich mistrzów jak B.Bartok, I.Strawiński, D.Szostakowicz czy S.Prokofiew.

W latach 70 Wojciech Kilar zaczął nawiązywać do tradycji i wpływów folklorystycznych. Z tego okresu pochodzą takie utwory jak: “Krzesany”, “Kościelec 1909” i “Orawa”.

Międzynarodową sławę twórca odniósł również jako kompozytor muzyki filmowej. W 1999 reżyser Peter Jackson zaproponował Wojciechowi Kilarowi skomponowanie muzyki to kultowego filmu “Władca Pierścieni”. Niestety finalnie nie doszło do współpracy. Na szczęście muzykę kompozytora możemy podziwiać w wielu innych wspaniałych dziełach filmowych, takich jak:

  • “Dracula”,
  • “Dziewiąte wrota”,
  • “Ziemia obiecana”,
  • “Pan Tadeusz”,
  • “Pianista”.

Henryk Mikołaj Górecki

kompozytorzy polscy XX wiek
Źródło: wikipedia.org

Polscy kompozytorzy XX wieku w szczególności upodobali sobie Katowice. Kolejnym artystą mocno związanym z tym ośrodkiem jest Henryk Mikołaj Górecki. Urodził się on 1933 w Czernicy, zmarł w 2010 w Katowicach. Był rektorem Akademii Muzycznej w Katowicach oraz tak jak kilku innych opisywanych tu kompozytorów – Kawalerem Orderu Orła Białego.

Pierwszym sukcesem kompozytora był zaprezentowany w 1958 roku na festiwalu Warszawska Jesień utwór “Epitafium”, skomponowany do słów Juliana Tuwima. Inną wyjątkową kompozycją jest “Refren”, w którym Górecki połączył dwie zupełnie różne techniki: średniowieczny hoquetus i pochodzącą z XX wieku dodekafonię. Dzieło to powstało w 1965, a dwa lata później otrzymało nagrodę na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów w Paryżu. Największe dzieło kompozytora, które wręcz natomiast przyniosło mu międzynarodową sławę to III Symfonia, zwana inaczej “Symfonią pieśni żałosnych”. Składa się ona z trzech pieśni o charakterze lamentacyjnym, a jej prawykonanie miało miejsce w 1977 roku.

Pokoloruj wielkich kompozytorów

Oczywiście zebrani tu polscy kompozytorzy to tylko niektóre z wybitnych postaci muzyki naszego kraju. Nie sposób jednak wymienić ich wszystkich. Warto jednak przyjrzeć się bliżej polskiej muzyce powstałej na przestrzeni wieków i czerpać z dziedzictwa, jakie po sobie pozostawiła.

Zobacz nasz Zestaw: Pokoloruj wielkich kompozytorów + PDF, aby poznać ich jeszcze lepiej! Na kolorowankach znajdziesz ciekawostki z ich życia, fragmenty utworów lub miast, w których żyli lub tworzyli.

pokoloruj kompozytorów

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *