Nauka gry na instrumencie jest piękna i fascynująca. Dla wielu osób staje się środkiem do spełnienia marzeń o edukacji muzycznej, w których poprzez grę mogą wyrazić wszystkie swoje myśli i uczucia.

Jednak oswajanie ukochanego instrumentu to także długi i żmudny proces, wymagający od muzyka wiele wytrwałości, wyrzeczeń i cierpliwości.

Dla ułatwienia tego zadania, każdemu adeptowi gry przyda się mały niezbędnik muzyka.

Nauka gry na instrumencie nie jest prosta. To wielowymiarowa przygoda, która łączy serce, emocje i umysł. W tym samym czasie trzeba zapanować nad takimi czynnikami jak: koordynacja, intonacja, rytm, forma, styl, praca mięśni i koncentracja.

Wszytko to wymaga zazwyczaj wielu godzin intensywnych ćwiczeń każdego dnia. Dlatego właśnie powstały pomoce naukowe i gadżety, dzięki którym praca artystów staje się nieco łatwiejsza. Oto kilka przykładów z niezbędnika każdego muzyka.

1. Kamerton i tuner, czyli jak zadbać o podstawy

Prawidłowe nastrojenie instrumentu to często nie lada wyzwanie. Żeby dobrze zaintonować odpowiednie dźwięki konieczne jest nieustanne kształcenie słuchu muzycznego. Dodatkową trudność sprawia fakt, że z pozoru te same tony mogą mieć nieco inną częstotliwość. Są to niuanse bardzo ważne podczas gry, jednak dość trudne do wyłapania, szczególnie na początku drogi z nauką gry na instrumencie. Z pomocą przychodzą tutaj dwa urządzenia:

Kamerton – tradycyjny niezbędnik muzyka przy strojeniu instrumentu

Kamerton to mały metalowy przyrząd, który tak naprawdę jest instrumentem samym w sobie. Jest on nastrojony na stałe, zazwyczaj do dźwięku a1 o częstotliwości 440 Hz. Jest to ten sam dźwięk, do którego stroi się m.in orkiestra symfoniczna przed próbą lub koncertem.

Istnieją 3 rodzaje kamertonu:

• stroikowy,
• chromatyczny,
• widełkowy.

Ten ostatni należy do najbardziej popularnych i najczęściej używanych. Wynalazł go w w 1711 roku John Shore, który był lutnistą na dworze angielskim. Dźwięk wydobywa się z kamertonu wprowadzając widełki w drganie (poprzez delikatne uderzenie), a następnie przykładając do płaskiej i twardej powierzchni kuleczkę, umieszczoną na jego końcu. Jest to proste, małe, lekkie i niezwykle przydatne urządzenie, zwłaszcza dla właścicieli instrumentów smyczkowych.

Tuner – wsparcie elektroniki

Tuner to urządzenie elektroniczne, które szczególnie upodobały sobie osoby grające na gitarze bądź gitarze basowej. Przede wszystkim wytwarza ono odpowiednie dźwięki przypisane danym strunom. Dzięki temu każdą ze strun można nastroić osobno, bez konieczności samodzielnego strojenia interwałami.

Bardziej zaawansowane tunery posiadają również opcje dodatkowe. Mogą m.in. wychwytywać dźwięk wydawany przez instrument i za pomocą kolorów bądź sygnałów na wyświetlaczu pokazywać, czy jest on już odpowiednio dostrojony, czy też jego częstotliwość nadal jest zbyt niska lub zbyt wysoka. Innym ciekawym dodatkiem jest wbudowany metronom, który jest kolejnym gadżetem, bez którego dobrze wyposażony niezbędnik muzyka nie może się obejść.

Tuner i kamerton to bardzo przydatne akcesoria. Warto jednak stosować je bardziej w celu upewnienia się, że nastrojenie instrumentu jest prawidłowe. Powinny być one jedynie pomocą, a nie zastępstwem kształcenia słuchu relatywnego, który jest jednym z kluczowych elementów gry i prawidłowej intonacji.

2. Metronom – niezbędnik muzyka na straży rytmu i pulsu

Metronom to bardzo użyteczny pomocnik w utrzymywaniu odpowiedniego tempa i pulsu podczas gry. Istnieją tradycyjne metronomy w postaci “wahadełka”, a także wersje elektroniczne. Przed rozpoczęciem gry muzyk wybiera odpowiednie ustawienia adekwatne do granego w danym momencie utworu bądź ćwiczenia.

Pod uwagę bierze się metrum i wartości rytmiczne. Ustala się także tempo gry, które można dopasować do sugestii podanej w nutach lub własnego stopnia zaawansowania. Po włączeniu, urządzenie wydaje głośne i wyraźne dźwięki, akcentujące odpowiedni puls.

3. Pulpit – asystent podczas koncertu i ćwiczeń w domu

Pulpit to niezbędnik muzyka sam w sobie. Trudno obyć się bez niego nie tylko podczas ćwiczeń w domu, ale także pracując w orkiestrze symfonicznej czy też grając w zespole kameralnym. Jest to charakterystyczny “stojak”, który służy do położenia na nim nut granego utworu, zanim jeszcze artysta nauczy się go na pamięć.

Pulpity w zależności od przeznaczenia i potrzeb właściciela wykonane są z różnych materiałów i występują w wielu rozmiarach. Każdy z nich posiada funkcję regulowania wysokości, dzięki czemu muzyk może zachować odpowiednią postawę podczas gry i ćwiczenia.

W filharmoniach świetnie sprawdzają się duże, ciężkie, a przede wszystkim stabilne pulpity wykonane z drewna, z dodatkową półeczką na ołówki i drobne akcesoria. Do użytku domowego lub dla osób które często się przemieszczają idealnym rozwiązaniem będą lekkie i składane pulpity, wykonane np. z aluminium. Natomiast podczas grania muzyki kameralnej, która wymaga często rozłożenia dużej ilości nut, warto pomyśleć o pulpicie z przedłużanymi bokami.

Każdy muzyk, który gra koncerty plenerowe powinien pamiętać również o klamerkach do pulpitu. Dzięki nim możemy mieć pewność, że lekkie nuty nie spadną i nie odlecą podczas koncertu wraz z pierwszym podmuchem wiatru.

Innym ciekawym dodatkiem jest specjalna lampka, którą za pomocą klipsa można doczepić do pulpitu. Oświetla ona nuty i pozwala dbać o wzrok w warunkach, w których oświetlenie pomieszczenia nie jest wystarczające, np. podczas koncertów na salach z przyciemnionym światłem lub trakcie wieczornych wykonów plenerowych.

4. Tłumik – niezbędnik muzyka w dyskretnym ćwiczeniu

Tłumiki to elementy niezbędnika każdego muzyka, zapewniające dyskrecję podczas ćwiczenia i gry. Różnią się wielkością, kształtem i materiałem z jakiego są wykonane, w zależności od instrumentu, dla którego są przeznaczone. Jak sama nazwa wskazuje, dzięki tłumikowi możemy stłumić drgania instrumentu, a co za tym idzie ściszyć jego dźwięk.

Tłumik jest wyjątkowo przydatny dla tych, którzy ćwiczą w późnych godzinach wieczornych lub w bloku mieszkalnym. Warto sięgnąć po niego zawsze wtedy, kiedy warunki pozwalają jedynie na cichą grę i ćwiczenie bez przeszkadzania osobom w najbliższym otoczeniu.

Należy jednak pamiętać, że zminimalizowanie drgań nie wpływa jedynie na głośność decybeli, ale zmienia także barwę dźwięku instrumentu. Z tego względu tłumików używa się czasami podczas koncertów symfonicznych. Odbywa się to oczywiście wyłącznie przy wyraźnej sugestii kompozytora, zaznaczonej w partyturze.

Z powodu zmiany barwy oraz sposobu wydobycia dźwięku, ćwiczenie z tłumikiem powinno być jedynie rozwiązaniem doraźnym. W tym czasie należy zwrócić szczególną uwagę na zmieniające się z tego powodu elementy gry.

5. Kamera i dyktafon, czyli kiedy muzyk staje się swoją własną publicznością

Kamera i dyktafon to urządzenia, które pozwalają nabrać muzykowi dystansu do swojej gry. Dzięki nim może choć na chwilę stać się swoją własną publicznością i słuchaczem.

Wydawać by się mogło, że nie ma takiej potrzeby, ponieważ każdy muzyk doskonale słyszy to co gra. Jednak z powodu ogromnej ilości procesów, które artysta musi kontrolować w tym samym czasie, jego ocena może być nieco zaburzona. Ponadto obiektywne słuchanie samego siebie utrudnia emocjonalność wykonawcy i pożądana “wizja” utworu, jaką kreuje on sobie w głowie.

Zazwyczaj po nagraniu własnego wykonania wielu muzyków jest zaskoczonych, że utwór brzmi nieco inaczej niż im się uprzednio wydawało. W przypadku nagrania video mają oni także możliwość wyłapania ewentualnych błędów w postawie. Wpływają one nie tylko na kwestię wizualną, ale mogą mieć znaczny wpływ na technikę gry. Jeśli tylko zadbamy o dobry sprzęt z odpowiednim mikrofonem, kamera i dyktafon będą ogromną pomocą w obiektywnym spojrzeniu na własną grę.