W świecie muzyki klasycznej, od wieków przewijają się nazwiska twórców z wielu stron świata. Dzięki temu nie tylko mamy okazję poznać muzykę różnych epok, ale także usłyszeć w niej wpływy kulturowe. Sprawia to, że muzyka staje się różnorodna i wielowarstwowa. Słuchanie takich utworów nie tylko ubogaca nasz język i świat muzyczny, ale także potrafi nas zaskoczyć.

A jak w światowym dorobku muzycznym zapisali się polscy kompozytorzy?

Na przestrzeni lat polscy twórcy niejednokrotnie zostawiali ważny ślad na kartach historii muzyki. Wielu z nich jest powszechnie znanych, ale być może o kilku warto wspomnieć ponownie. Przypomnimy dzisiaj kilka nazwisk, które reprezentują polską muzykę na arenie światowej.

Fryderyk Chopin

Niewątpliwie kiedy w myślach pojawia się hasło “polscy kompozytorzy”, jednym z pierwszych nazwisk, które przychodzi do głowy większości ludzi jest Fryderyk Chopin. Wybitny twórca i niekwestionowany wirtuoz fortepianu urodził się w 1810 roku w Żelazowej Woli i zmarł w 1849 roku w Paryżu.

Zostawił on po sobie ogromną spuściznę w postaci wspaniałych dzieł i kompozycji. Jego koncerty, nokturny, walce, polonezy, etiudy i fantazje znane są na całym świecie. Dzieła Chopina są bardzo charakterystyczne i do dziś stanowią wyzwanie podejmowane przez muzyków ze wszystkich krajów.

Ku pamięci kompozytora co 5 lat od 1927 roku odbywa się w Warszawie tzw. “Konkurs Chopinowski”.  Jest on jednym z najbardziej prestiżowych konkursów muzycznych na świecie i przyciąga wirtuozów z całego świata, którzy mierzą się z największymi dziełami polskiego kompozytora. Do najbardziej znanych laureatów należą Martha Argerich, Krystian Zimerman, Rafał Blechacz i Bruce Liu.

Stanisław Moniuszko

Stanisław Moniuszko to czołowy twórca opery w gronie polskich kompozytorów. Najsłynniejsze z nich to “Halka” i “Straszny Dwór”. Artysta tworzył również balety, pieśni i operetki. Urodził się w 1819 roku w Ubielu, zmarł w 1872 roku w Warszawie. Nauki pobierał na początku od swojej matki, później kształcił się w Mińsku i Berlinie. Już za życia kompozytora jego utwory wystawiane były m.in w Paryżu, St. Petersburgu, Moskwie czy też w Pradze, gdzie wystawieniem opery “Halka” kierował sam Bedrich Smetana.

Moniuszko był nie tylko wybitnym kompozytorem, ale także organistą, pedagogiem, wykładowcą oraz organizatorem muzycznego życia publicznego. Obecnie w Warszawie działa Warszawskie Towarzystwo Muzyczne im. Stanisława Moniuszki, które zachowało większość istniejących pamiątek po kompozytorze.

Henryk Wieniawski

Polscy kompozytorzy mają w swoim gronie wybitnych instrumentalistów, w tym skrzypków. Czołowym przedstawicielem tej grupy jest Henryk Wieniawski. Urodził się on w 1835 roku w Lublinie, a martw w 1880 w Moskwie. Dorastał w rodzinie intelektualistów i artystów. Jego brat Julian został pisarzem, a drugi brat Józef – pianistą co sprawiło, że często koncertował wspólnie z Henrykiem.

Henryk Wieniawski odznaczał się nie tylko niebywałą techniką i wirtuozerią, ale także ogromną wrażliwością muzyczną. Widać to również w jego niezwykle lirycznych i melodyjnych kompozycjach. Zapewne dlatego właśnie mówiono o nim “poeta skrzypiec”.

Kompozycje Henryka Wieniawskiego to duże wyzwanie techniczne dla wielu skrzypków, ale trudności z tym związane doskonale rekompensuje przyjemność z gry tych utworów. W swoim dorobku artysta posiada też wiele miniatur skrzypcowych, które ze względu na krótką formę i prostą ale różnorodną budowę warto włączyć je do dziecięcej playlisty.

Podobnie jak w przypadku F. Chopina, na cześć kompozytora odbywa się w Poznaniu “Międzynarodowy Konkurs im. Henryka Wieniawskiego”. Powstał on z inicjatywy bratanka Henryka Wieniawskiego. Jego pierwsza edycja miała miejsce 1935 roku i kontynuowana jest do dziś, z 5-letniki przerwami (poza okresem okupacji).

Do konkursu przystępują młodzi skrzypkowie z całego świata. Konkurs składa się z kilku etapów i wyłania największych wirtuozów i artystów z wyjątkową osobowością sceniczną. Wśród laureatów znajdziemy tak wspaniałe nazwiska jak:

• Dawid Ojstrach,
• Ida Haendel,
• Zachar Broń,
• Wadim Brodskij,
• Krzysztof Jakowicz,
• Bartłomiej Nizioł,
• Piotr Pławner i wielu wielu innych.

Karol Szymanowski

Korol Szymanowski jest kolejnym twórcą, którego z dumą mogą prezentować w swoich szeregach wybitni polscy kompozytorzy. Urodzony w 1882 roku w Tymoszówce, a zmarły w 1937 roku w Lozannie kompozytor ,charakteryzował się niezwykle barwnymi i lirycznymi kompozycjami. W zależności od okresu twórczości w jego dziełach możemy usłyszeć silne wpływy impresjonistyczne, folklorystyczne, a nawet orientalne i mitologiczne. Swoją muzyka malował niezwykłe i niepowtarzalne pejzaże dźwiękowe.

W jego niezwykle bogatej i różnorodnej twórczości znajdziemy utwory fortepianowe, skrzypcowe, kameralne i symfoniczne, a także pieśni, balet i operę.

Karol Szymanowski poznał w swoim życiu wielu wybitnych i cenionych artystów z całego świata. Relacje te wywarły duży wpływ na twórczość polskiego kompozytora. Kompozytor kochał również podróże i z nich także czerpał inspiracje, które, później przenosił do świata swojej muzyki. Pod koniec życia zdecydował się jednak osiąść w zakopiańskiej willi “Atma”, w której obecnie znajduje się muzeum Karola Szymanowskiego.

Mieczysław Karłowicz

Polscy kompozytorzy XIX wieku mieli w swoich szeregach kolejnego artystę z wyjątkowym zamiłowaniem do skrzypiec. Mowa tutaj o Mieczysławie Karłowiczu. Kompozytor urodził się w 1876 roku w Wiszniewie, i zmarł w 1909 w Tatrach. Artysta dorastał w rodzinie o muzycznych zamiłowaniach i rozpoczął swoją edukację od nauki gry na skrzypach. Kształcił się w Dreźnie, Pradze, Warszawie i w Berlinie. Ostatecznie jednak zdecydował się na kompozycję, a także studiowanie nauk przyrodniczych.

Miłość do skrzypiec kompozytor przelał na papier nutowy poprzez jedno z jego najbardziej znanych dzieł – “Koncert skrzypcowy A-dur op.8” dedykowany S.Barcewiczowi. Kompozytor długo nie mógł uzyskać poparcia ze strony ówczesnych krytyków muzycznych. Sytuacja zmieniła się diametralnie po fenomenalnej premierze utworu “Odwieczne Pieśni”w Filharmonii Warszawskiej. Ten poemat symfoniczny jest obecnie jednym z najbardziej rozpoznawalnych dzieł artysty.

Mieczysław Karłowicz był ogromnym miłośnikiem taternictwa. Niestety pasja ta skończyła się dla niego tragicznie. 8 lutego 1909 roku kompozytor zginął pod lawiną śnieżną, podczas samotnej wycieczki narciarskiej. Do wydarzenia tego nawiązał po latach Wojciech Kilar w swoim utworze “Kościelec 1909”.

Przedstawieni powyżej kompozytorzy to jedynie ułamek pięknej polskiej twórczości XIX.

Jest to temat o którym niewątpliwie warto więcej poczytać, ale przede wszystkim dobrze jest posłuchać utworów wybitnych twórców z tego okresu. Muzyka polska ciągle się rozwija, dlatego już w kolejnym artykule przedstawione zostaną sylwetki wyjątkowych artystów reprezentujących muzykę XX wieku – zupełnie inną, nową, otwartą na eksperymenty i nowatorskie podejście do świata sztuki.

Zobacz nasz Zestaw: Pokoloruj wielkich kompozytorów + PDF, aby poznać ich jeszcze lepiej! Na kolorowankach znajdziesz ciekawostki z ich życia, fragmenty utworów lub miast, w których żyli lub tworzyli.