Wydawać by się mogło, że świat kompozycji zdominowany jest przez mężczyzn. Wynika to z wielu zawirowań historycznych, panujących norm społecznych oraz powielanych przez lata stereotypów. Polskie kompozytorki musiały wykazać się dużą determinacją, żeby przejść zawiłą drogę prowadzącą do dostępu do edukacji i świata artystycznych twórców.

Polskie kompozytorki – poznaj 5 wybitnych kobiet w historii muzyki!

Na szczęście artystki na całym świecie nie schowały swoich pasji i ich rezultatów do szuflady. Teraz, pomimo ówczesnych przeciwności losu możemy cieszyć się ich dziełami, stworzonymi na najwyższym poziomie i z dużą dozą wrażliwości. Poznajmy polskie kompozytorki – kilka wybitnych nazwisk, które na dobre zagościły już na kartach historii polskiej kultury.

1. Grażyna Bacewicz – pionierka kobiecej kompozycji

Grażyna Bacewicz to urodzona na początku XX wieku polska kompozytorka i skrzypaczka. Pochodziła z muzykalnej i artystycznej rodziny polsko-litewskiej.

Pierwsze lekcje muzyki pobierała u swojego ojca. Uczyła się również w Konserwatorium Heleny Kijeńskiej-Dobkiewiczowej w Łodzi oraz w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Warszawie, gdzie uzyskała dyplom zarówno w klasie kompozycji, jak i skrzypiec. Dzięki stypendium miała możliwość kontynuowania swojej nauki w Paryżu, pod czujnym okiem legendarnej Nadii Boulanger.

Tworzenie muzyki nie było jedynym talentem kompozytorki. Grażyna Bacewicz osiągała sukcesy również jako wybitna skrzypaczka, wyróżniająca się nieskazitelną intonacją i fenomenalną techniką gry. W 1935 roku zdobyła I wyróżnienie na prestiżowym Międzynarodowym Konkursie Skrzypcowym im. Henryka Wieniawskiego. Koncertowała w Polsce oraz w Europie, wykonując zarówno własne utwory, jak i dzieła innych kompozytorów.

Kiedy Grażyna Bacewicz po raz pierwszy pojawiła się na zajęciach z kompozycji, jej koledzy byli przekonani, że pomyliła sale. Dali oni upust swojemu zdziwieniu jej obecnością na zajęciach w dość nieprzyjemnych komentarzach. Szybko jednak okazało się, że twórczość kompozytorki aspiruje do rangi dzieł wybitnych. Tworzyła ona głównie w nurcie neoklasycyzmu.

Ze względu na swoją miłość do skrzypiec kompozytorka często dedykowała swoje dzieła skrzypcom lub innym instrumentom smyczkowym. Grażyna Bacewicz przez łącznie 11 lat była również wiceprzewodniczącą Związku Kompozytorów Polskich.

2. Hanna Kulenty – wolność i indywidualizm

Hanna Kulenty to przykład kompozytorki, która postawiła na wolność twórczą, realizując zamówienia na utwory i korzystając z licznych stypendiów. Artystka urodziła się w 1961 roku w Białymstoku. Od lat mieszka w Polsce i w Holandii. Regularnie zapraszana jest jako wykładowca na uniwersytety muzyczne, a także warsztaty i kursy kompozytorskie na całym świecie. Wielokrotnie zasiadała również jako członek jury konkursów dla młodych adeptów kompozycji.

Hanna Kulenty ma za sobą liczne sukcesy uwieńczone nagrodami na konkursach kompozytorskich zarówno w Polsce, jak i za granicą. Do jednych z najbardziej prestiżowych nagród zalicza się pierwsza lokata na 50 Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO, otrzymana za “Koncert na trąbkę i orkiestrę”. Kolejny ważny sukces to Medal Mozartowski Międzynarodowej Rady Muzycznej.

3. Agata Zubel – podwójny talent

Agata Zubel, to nie tylko wspaniała kompozytorka, ale także wybitna śpiewaczka, świetnie spełniająca się również w karierze pedagogicznej. Urodziła się w 1978 roku we Wrocławiu, skończyła tamtejszą Akademię Muzyczną, na której obecnie wykłada.

Agata Zubel swoją edukację kontynuowała również w konserwatorium w Holandii, oraz zdobywając liczne stypendia i biorąc udział w prestiżowych kursach na całym świecie. Jej kariera rozwija się bardzo dynamiczne zarówno w dziedzinie kompozycji, jak i wokalistyki.

Agata Zdubel jest laureatką licznych nagród na polskich i światowych konkursach. Wielokrotnie brała również udział w prawykonaniach i nagraniach utworów polskich kompozytorów współczesnych. Na swoim koncie ma takie nagrody jak: Fryderyk i Paszport Polityki, a w 2023 roku została odznaczona Brązowym Krzyżem zasług.

4. Teoniki Rożynek – taniec dźwięków i elektroniki

Teoniki Rożynek, to kolejny przykład polskiej kompozytorki, która swoją muzyczną drogę rozpoczęła od gry na skrzypcach. Urodziła się w 1991 w Krakowie, a tworzeniem muzyki zajmowała się już w wieku nastoletnim. Jest laureatką Paszportu Polityki w kategorii muzyki poważnej. W 2021 roku zdobyła nagrodę na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni, za muzykę do filmu “Prime Time” w reżyserii Jakuba Piątka.

Teoniki Rożynek tworzy głównie muzykę elektroniczną, ale także elektroakustyczną oraz instrumentalną. Jej utwory były wykonywane na prestiżowych polskich festiwalach takich jak Warszawska Jesień i Musica Elektronika Nova.

5. Hania Rani – wizja i inspiracja

Hania Rani to pseudonim artystyczny urodzonej w 1990 roku w Gdańsku Hanny Marii Raniszewskiej – polskiej kompozytorki, producentki, pianistki i wokalistki. Jest laureatką wielu prestiżowych nagród, podpisała również kontrakt ze znaną na całym świecie wytwórnią muzyczną Deutsche Grammophone.

Artystka tworzy zarówno indywidualnie, jak i angażując się w projekty z innymi artystami. Owocem takiej współpracy był między innymi wydany w 2015 roku album „Biała flaga”, z klasycznymi aranżacjami piosenek Grzegorza Ciechowskiego.

W 2019 roku kompozytorka wydała debiutancki album solowy „Esja”, który rok później zdobył prestiżową nagrodę Fryderyk w kategorii „Album Roku Alternatywa”. Artystka na tym samym konkursie zdobyła jeszcze trzy nagrody, w kategoriach: „Nowe wykonanie” – za utwór „Odprowadź (piano version)” oraz „Fonograficzny Debiut Roku” i „Kompozytor Roku”.

W 2021 roku Hania Rani wydała album studyjny “Music for Film and Theatre”, który okazał się dużym sukcesem kompozytorki. Znalazła się na nim m.in. kompozycja z filmu „Jak najdalej stąd” w reż. Piotra Domalewskiego, którą rok wcześniej artystka wywalczyła nagrodę indywidualną na 45. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni.

W kwietniu 2023 Hania Rani wykonała wraz z orkiestrą Sinfonia Varsovia swój koncert fortepianowy „Dla Josimy”. Artystka napisała ten utwór z okazji 80 rocznicy powstania w getcie warszawskim, a inspiracją stała się twórczość nastoletniej kompozytorki mieszkającej w getcie – Josimy Feldschun.

Polskie kompozytorki na kartach do gry

Na kartach “Piotruś – kompozytorzy” znajdziesz wizerunek Grażyny Bacewicz! Zobacz je tutaj.