Nie ma wątpliwości co do tego, że muzyka klasyczna jest sama w sobie złożoną i wielowarstwową formą sztuki. Nie dla każdego jednak jest ona pierwszym wyborem do swobodnego słuchania, czy też codziennego kontaktu z muzyką. Wciąż wśród wielu ludzi panuje przekonanie, że jest ona wymagająca i niezrozumiała, przez co niejednokrotnie uznawana jest za skomplikowaną, trudną i przeznaczoną jedynie dla wybranych.

Czy idąc tym tropem można uznać, że muzyka klasyczna jest odpowiednia dla dzieci? Czy możliwe jest, aby najmłodszy słuchacz zaciekawił się utworami wielkich mistrzów? Jak najlepiej zaznajomić dziecko z muzyką poważną i dlaczego warto to robić? Poniżej przedstawiamy odpowiedzi na te i inne pytania.

Znane i lubiane

Jeśli muzyka klasyczna nie wydaje się nam czymś przystępnym, warto zastanowić się, z czego wynika takie skojarzenie. Dlaczego wśród rodzin z muzycznymi lub artystycznymi tradycjami zjawisko to występuje znacznie rzadziej?

Na pewno nie wynika to z kwestii genetyki. Na podstawie współczesnych badań wiemy już, że zdolności muzyczne są wrodzone, ale nie dziedziczne. Tym bardziej dotyczy to preferencji, gustu i upodobań. Warto jednak pamiętać, że dziecko rodzi się jako biała kartka i niczym gąbka chłonie to, co może przyswoić ze swojego najbliższego otoczenia. W szczególności są to rzeczy, które z entuzjazmem przekazuje mu rodzic: jego największy autorytet.

Akulturacja

Według profesora E. E. Gordona, a także wielu innych wybitnych badaczy i pedagogów, akulturacja to podstawowy i fundamentalny element edukacji muzycznej. To właśnie ten etap pozwala dziecku chłonąć i przyzwyczajać się do różnorodnej stylistyki, skal, tonacji, metrum czy temp. 

Ciekawą obserwacją dla osób prowadzących zajęcia muzyczne lub tzw. “Gordonki”  jest moment, w którym to rodzic ewidentnie odczuwa pewien dyskomfort, słysząc piosenkę w innym metrum niż popularne „na 2” lub „na 3”, czy też w niezbyt znanej w muzyce polskiej skali, która jest odpowiednia np. dla innych kultur. Dziecko natomiast, bawi się przy takich rytmach i melodiach tak samo dobrze, jak przy bardziej „standardowej” muzyce. Dlaczego? Dzieje się tak, ponieważ dla dziecka rzeczy te nie są nienaturalne. Nie brzmią obco, ponieważ chłonie je i przyswaja tak samo jak każde inne bardziej popularne brzmienia.

Zjawisko to jest kompatybilne również z założeniami „Metody Języka Ojczystego” S. Suzuki. To właśnie dlatego tak ważne jest, żeby maluszki już od pierwszych dni życia doświadczały jak najbardziej różnorodnej pod wieloma względami muzyki. Dziecko nie szufladkuje nowo poznanych rzeczy jako “dziwne” i “obce”. Dla niego wszystko jest nowe, fascynujące i ciekawe. Jest to ogromny potencjał rozwojowy, który warto wykorzystać. Im więcej różnorodności otacza maluszka, im więcej ma kontaktu z daną rzeczą, tym bardziej staje się ona dla niego naturalna.

Wpływ otoczenia

Otaczanie dziecka wartościową i przede wszystkim różnorodną muzyką daje mu wspaniałe fundamenty do późniejszego rozwoju. Jeśli w życiu dziecka od początku przewija się muzyka klasyczna, staje się ona dla niego czymś znanym i lubianym. Jest to naturalne brzmienie, które sprawia mu taką samą radość jak prostsze rytmy czy melodie.

Muzyka klasyczna – dlaczego warto?

Muzyka klasyczna sama w sobie jest bardzo zmienna i różnorodna. Przemawia za nią nie tylko dziedzictwo historyczno-kulturowe czy też forma, ale także jakość wykonania wynikająca z naturalnych, “żywych” instrumentów i kunsztu profesjonalnych wykonawców. W bogatej bibliotece muzyki klasycznej znajdują się krótkie i długie formy, diametralnie różne pod względem stylu, kultury, przeznaczenia, skal, metrum, tempa, czy barwy. Każdy znajdzie tu coś dla siebie. Dzięki podróży przez krainę historii muzyki, można odkrywać coraz to więcej niespotykanych wcześniej brzmień.

Muzyka klasyczna jest bardzo emocjonalna, ale nie agresywna, dzięki czemu idealnie nadaje się dla małych odbiorców. Pobudza wyobraźnię oraz kreatywność, ponieważ inspiruje, ale nie daje gotowych rozwiązań i odpowiedzi.

Muzyka klasyczna vs proste piosenki

Prezentowanie dziecku muzyki klasycznej, czy też wartościowej muzyki w ogóle, to nie tylko wsparcie jego naturalnego potencjału. To także okazywanie szacunku względem małego melomana. Często dzieciom ze względu na ich wiek prezentuje się rzeczy infantylne, przejaskrawione, powodujące przebodźcowanie lub zupełnie spłycające ich możliwości. Dzieje się tak nie tylko na poziomie muzyki i sztuki, ale także estetyki, edukacji, czy nawet zabawy. Tymczasem dzieci mają wystarczająco dużo naturalnych umiejętności do przyjęcia rzeczy bardziej złożonych, o znacznie lepszej jakości.

Czy oznacza to, że dzieci nie powinny słuchać prostych, “dziecięcych” piosenek, dostępnych na popularnych stronach, serwisach, czy kanałach? Niekoniecznie. Warto jednak zachować przy tym zdrowy rozsądek i balans. Nie ma nic złego w zabawie przy prostszych w odbiorze melodiach. Warto jednak pamiętać po co to robimy. Ważne, żeby nie uczynić z tego jedynej drogi, która być może jest nieco krótsza i łatwiejsza, ale na dłuższą metę nie tylko nie wspiera, ale może nawet zaszkodzić.

Muzyka klasyczna – jak zaprezentować ją dziecku?

Prezentowanie dziecku muzyki klasycznej powinno odbywać się naturalnie i z radością. Warto zacząć od krótkich, różnorodnych form, z poszczególnych epok i stylów. Można słuchać ich samodzielnie lub wykorzystać jako podkład w zabawie, czy też tło muzyczne przy codziennych czynnościach. W tym celu warto stworzyć sobie playlistę dla dzieci. Wskazówki jak to zrobić znajdują się w tym artykule.

Dobrze wywołać u dziecka pozytywne skojarzenia z muzyką klasyczną, związane z zabawą. Można wspólnie stworzyć w domu proste instrumenty, zastosować zabawy ruchowe do utworów klasycznych, wymyślić choreografię lub pasujące rymowanki.

Kolejnym ciekawym pomysłem jest odwiedzenie najbliższej filharmonii, opery lub domu kultury. Często w takich miejscach organizowane są specjalne koncerty czy wydarzenia dla dzieci, gdzie najmłodsi w asyście profesjonalnych muzyków i pedagogów mają okazję poznać muzyczne środowisko. Dzięki takim inicjatywom mogą odkryć instrumenty, muzykę z różnych epok i stron świata, niespotykane dotąd rytmy i melodie oraz oswoić się z ośrodkami kultury. Jest to wspaniała okazja do wspólnego spędzenia czasu z całą rodziną.

Spotkania z muzyką klasyczną, zarówno te w domu, jak i w dedykowanych do tego miejscach powinny być spontaniczne i naturalne. Nie trzeba wywoływać presji i nacisku. Warto swobodnie przemycać muzykę klasyczną w swojej codzienności i samemu czerpać z niej radość. Wtedy na pewno udzieli się ona najmłodszym domownikom.